Omrop Fryslan belicht de zwarte bladzijden van de mythe van de Grutte Pier
Programmamaker Bart Kingma van Omrop Fryslân onderzoekt de mythe van de Grutte Pier. De Fryslân DOK ‘Bûter, brea en zwarte bladzijden’ is gemaakt in het kader van het 500ste sterfjaar van de volksheld. In documentaire van de regionale omroep van Friesland de status van de Grutte Pier ter discussie gesteld. ‘Bûter, brea en zwarte bladzijden’ is niet alleen regionaal bij Omrop Fryslan te zien, maar ook landelijk op NPO2.
Icoon voor Friese identiteit
De Friese vrijheidsstrijder Grutte Pier (Pier Gerlofs Donia, ca. 1480 – 1520) wordt door veel Friezen gezien als een icoon voor hun identiteit. Zijn kracht, rechtlijnigheid en verzet tegen buitenlandse inmenging appelleert sterk aan gevoelens van trots en autonomie. Met zijn leger van boeren en huurlingen ‘De Arumer Zwarte Hoop’ vocht Grutte Pier tegen ‘de Hollanders’ voor een onafhankelijk Fryslân. Hij zou een enorme kerel geweest zijn. Dat beeld van een twee meter lange boer met een zwaard van zes kilo maakt zijn heldhaftig optreden nog fabelachtiger. ‘Bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries’ wordt toegeschreven aan Grutte Pier, die er zo achter wilde komen of hij met Hollanders of Friezen te maken had.
Zwarte bladzijden
In de Fryslân DOK ‘Bûter, brea en zwarte bladzijden’ onderzoekt Bart Kingma hoe Grutte Pier kon uitgroeien tot mythische proporties. Pier heeft enorm veel bloed vergoten en ook nog eens bijzonder weinig bereikt voor de Friezen. Historicus Josse Pietersma laat in de documentaire zien dat Grutte Pier weinig meer was dan een speelbal in een groot Europees machtsspel, waar de vrijheidsstrijder zelf totaal geen vat op had. Directeur Bert Looper van Fries historisch centrum Tresoar kan zijn ergernis over de iconisering van Grutte Pier nauwelijks verhullen, omdat Pier een achterhoedegevecht voerde in een tijd waarin Fryslân juist grote stappen voorwaarts zette. Willem Schoorstra, schrijver van een historische roman over Pier, zet zijn vraagtekens bij het romantiseren en fixeren van historische figuren, zoals de Friezen met hun volksheld doen. Vijfhonderd jaar na ‘Bûter, brea en griene tsiis’, het gezegde dat nog steeds – meestal onschuldig – wordt gebruikt in Fryslân, lezen we nu de zwarte bladzijden in de geschiedenis van Pier Gerlofs Donia.
Fryslân DOK: ‘Bûter, brea en zwarte bladzijden – de schaduwkant van Grutte Pier’ is zondag 6 december te zien bij Omrop Fryslan. Op 5 december is de documentaire van de regionale omroep al landelijk op NPO2 te zien. Deze uitzending is Nederlands ondertiteld.