FryslânDOK onderzoekt wat er met F-35 boven het hoofd hangt

De F-35 straaljager maakt veel meer lawaai dan zijn voorganger de F-16. Wat doet dat nieuwe vliegtuiggeluid met mensen en hun leefomgeving? De FryslânDOK ‘F-35 – wat hangt ons boven het hoofd?’ onderzoekt wat er door de komst van het nieuwe vliegtuig de Friezen boven het hoofd hangt. De documentaire van de regionale omroep van Friesland is te zien op 19 juni bij NPO2 en op 20 juni bij Omrop Fryslân.

Omwonenden
In 2013 nam Nederland het besluit om 37 Joint Strike Fighters aan te schaffen. Twee jaar geleden kwamen de eerste nieuwe straaljagers naar de vliegbasis Leeuwarden. Sinds die JSF, of de F-35 zoals hij nu genoemd wordt, in gebruik genomen is, neemt het aantal klachten over geluidsoverlast toe. Dat de F-35 een veel harder geluid produceert dan de F-16 wordt ook door het Ministerie van Defensie erkend. Maar hoe hard is hard, en hoe ervaren de omwonenden dat? Meetpunten rondom de vliegbasis registreren continu de geluidsniveaus van de vliegtuigen. Sommige omwonenden doen zelfs metingen bij hen in huis, om grip te krijgen op de decibels. Blijven de F-35’s binnen de geluidscontouren die de overheid heeft vastgesteld?

Gezondheid
Decibels zeggen echter niets over de perceptie van het geluid. Maar naar het effect van het geluid op mensen, hun leefomgeving en hun gezondheid wordt nog geen onderzoek gedaan. Er is dus een tweedeling tussen het overheidsbeleid gebaseerd op geluidsniveaus en de persoonlijke beleving, die verder gaat dan alleen de directe omgeving van de vliegbasis. Met de luidere F-35 en in de toekomst het oefengebied boven heel Noord-Nederland is het interessant te weten hoe het geluid in dorpen verderop ervaren wordt.

Onderzoek
Voor FryslânDOK onderzoekt programmamaker Johanna Brinkman wat het effect is van het straaljagergeluid op mensen. Aan het woord komen geluidsonderzoeker van de Rijksuniversiteit Groningen Tjeerd Andringa, huisarts Foekje Kalsbeek uit Stiens en mensen die wonen in de omgeving van de vliegbasis.