Fryslan Dok over kunstschilder Klaas Koopmans
Honderd jaar na zijn geboorte brengt Fryslân DOK op 6 en 7 februari een nieuw portret van de kunstschilder Klaas Koopmans. Hij schilderde het Friese landschap en maakte diepe indruk met zijn gestichtstekeningen. De documentaire is te zien bij Omrop Fryslan en op NPO2.
Klaas Koopmans werd bekend door zijn expressionistische schilderijen van het Friese landschap. Maar misschien nog wel meer door de indringende tekeningen die hij maakte tijdens zijn opnames in psychiatrische inrichtingen. In Museum Dr8888 is eind 2020 een overzichtstentoonstelling van zijn werk ingericht onder de titel ‘Waanzinnig!’ Het museum hoopt deze na de lockdown opnieuw onder de aandacht te brengen.
Klaas Koopmans hoort bij de canon van de Friese kunst. Met vier bevriende schilders vormde hij de groep ‘Yn ‘e line’ en vertegenwoordigde zo het expressionisme in de regio. Zoals de kunstenaars van De Ploeg dat waren in Groningen. Koopmans werd meermalen opgenomen in psychiatrische inrichtingen, soms maandenlang. Hij schetste dan zijn medepatiënten en het personeel. Honderden gevoelvolle en rake tekeningen van mensen in de verdrukking zijn daarvan het resultaat. Pas eind jaren zeventig mocht dit werk voor het eerst aan het publiek getoond worden, vanwege de taboesfeer die er lang omheen hing. Nu maken de tekeningen deel uit van museumcollecties.
De basis van deze Fryslân DOK is de documentaire die Piter Tjeerdsma in 1991 maakte van Klaas Koopmans. Zijn eigenzinnige karakter en werk spat van het scherm. Dochter en galeriehouder Anje Wester en zoon Gosse Koopmans, zelf ook kunstenaar, geven hun persoonlijke visie op hun vader en zijn werk. Jan Henk Hamoen vult dit verder aan. Hij kende de diepgelovige Klaas Koopmans van toen hij als jonge dominee in het dorp Garyp werkte. “Als ik mij zwak voel dan ben ik machtig” is een zin uit de brieven van Paulus (2 Kor. 12:10) die wordt aangehaald door Koopmans. Hij ervoer het als steun en inspiratie om het soms lastige leven en scheppend werk te blijven volhouden.
Fryslân DOK ‘Klaas Koopmans – 100 jaar’ is zaterdag 6 februari te zien op NPO2. Deze uitzending wordt Nederlands ondertiteld. Zondag 7 februari zendt Omrop Fryslân de documentaire uit.