FryslânDOK in het spoor van de Palestina-pioniers
In een voormalig treinstation bij Franeker was in de jaren dertig van de vorige eeuw een kibboets gevestigd. Joodse jongeren werkten bij boeren en tuinders op de Friese klei, om later naar Palestina te kunnen emigreren. Maar de Tweede Wereldoorlog maakte een eind aan hun idealen. In 1941 werd de kibboets door de Duitse bezetter en de Franeker politie ontruimd. Vierentwintig bewoners overleefden de oorlog niet. FryslânDOK reist in ‘Kibboets op de klei’ in het spoor van de Palestina-pioniers. De driedelige serie, met origineel filmmateriaal uit de kibboets, wordt in november uitgezonden bij NPO2 en Omrop Fryslân.
Droom van Joodse jongeren
Jacob Bramson, geneesheer bij het Psychiatrisch Ziekenhuis in Franeker, en zijn vrouw Carolina waren de oprichters van de kibboets. Nederland telde in die tijd veertien Joodse landbouwscholen. Alleen met zo’n opleiding kon je een Palestina-certificaat krijgen. De droom van deze Joodse jongeren was om in Palestina een ‘nationaal huis voor het Joodse volk’ te stichten.
Filmbeelden uit de kibboets
Jacob Bramson was ook amateurfilmer en filmde vaak bij de kibboets en op de bedrijven waar de jongeren stage liepen. Als Syds Wiersma van het Fries Film & Audio Archief (FFAA) de twee filmpjes van Bramson in handen krijgt, raakt hij gefascineerd door deze onbekende geschiedenis en door de vrolijke mensen die hij ziet op de beelden. Na publicatie van het materiaal komen er veel reacties van familie van voormalige kibboetsbewoners, vooral uit Israël. Samen met cameraman Gerko Jonker en regisseur Gerard van der Veer besluit Syds Wiersma erachter te komen wat er met de bewoners is gebeurd. Het spoor leidt niet alleen naar Israël maar ook naar Amsterdam, Westerbork en Bergen – Belsen.
De driedelige FryslânDOK-serie ‘Kibboets op de klei’ is op 12, 19 en 26 november om 15.30 uur te zien op NPO2. Bij Omrop Fryslân is de serie op 13, 20 en 27 november om 17.00 uur te zien. FryslânDOK wordt Nederlands ondertiteld